Właśnie obchodzimy rocznicę 30 lat obecności Pilkington w Polsce i produkcji szkła płaskiego w hucie w Sandomierzu. Pilkington jest światowym liderem w produkcji i przetwarzaniu szkła do zastosowań motoryzacyjnych, budowlanych i technicznych. Od 70 lat praktycznie każdy kawałek szkła używany w nowym samochodzie lub budynku jest wytwarzany w procesie wynalezionym przez Sir Alastaira Pilkingtona. Proces float jest jedynym sposobem na produkcję szkła wysokiej jakości i dzięki temu możemy mieć w oknach i w samochodach duże powierzchnie szkła o właściwej przejrzystości, równej grubości i wysokiej wytrzymałości.  Float czyli wlewania stopionego szkła do zbiorników ze stopionym metalem, tak aby unosiło się i tworzyło równą i gładką powierzchnię.

Szkło chroni nas przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi i jednocześnie zapewnia stały dostęp światła widzialnego w pomieszczeniach i w pojazdach. Jest stałym elementem naszego życia, również w meblach, urządzeniach w kuchni, kordach – osnowach opon, fotowoltaice i wielu innych miejscach.

Historia szkła

Szkło występuje w przyrodzie głównie pod postacią obsydianów i tektytów. Najczęściej można je znaleźć w pobliżu wulkanów, które zapewniają piasek niezbędny do jego powstania i wysoką temperaturę. A właśnie osiągnięcie wysokiej temperatury było ciężkie do uzyskania i dlatego przez wiele wieków szkło było materiałem luksusowym.

Pliniusz Starszy, rzymski historyk, podaje, że feniccy kupcy jako pierwsi wytopili szkło w ogni­sku około 5000 lat p.n.e. Szkło wytwarzali najpierw mieszkańcy Mezopotamii, potem Egiptu i Rzymianie. W pierwszych dwóch wiekach naszej ery imperium Rzymskie stało się szklanym potentatem. Wtedy opracowano metodę wytwarzania szkła przezroczystego – wcześniejsze produkty posiadały różne zabarwienie wynikające z dodatku minerałów zawierających żelazo czy siarkę. Upadek cesarstwa rzymskiego pociągnął za sobą upadek umiejętności produkcji szkła w Europie Zachodniej. Potrzeba było wielu wieków, żeby ponownie osiągnąć rezultaty dorównujące tym rzymskim. 

Przez setki lat produkcja szkła była technicznie bardzo trudna i mało wydajna, co uniemożliwiało wytwarzanie go na masową skalę. Ręcznie produkowane szkło nie było idealnie płaskie, zawierało zgrubienia i tafle szkła miały niewielką powierzchnię. Problemy te zaczęto rozwiązywać dopiero w XX wieku. 

Rewolucja świata szkła przez Pilkington

Na początku XX wieku wprowadzono metodą produkcji szkła zwaną Pittsburgh, którą opracował w 1916 roku amerykański inżynier Gregorius na bazie patentu belgijskiego technologa Emila Fourcaulta.  Była to metoda wytwarzania szkła ciągnionego, która polegała na wyciąganiu masy szklanej z wanny przez system chłodzo­nych wałków. Pozwalała ona na względnie tanią przemysłową produkcję, ale jednocześnie szkło odznaczało się niską jakością, zniekształcało obraz oraz miało nierówności. 

Przełom nastąpił w 1952 roku, kiedy to sir Alastaira Pilkington opracował metodę float, która umożliwiała produkcję szkła idealnie płaskiego i pozbawionego zniekształceń oraz wad optycznych.  Alastaira Pilkington urodził się w 1920 roku, ukończył Sherborne School i Tri­nity College. W czasie drugiej wojnie światowej służył jako żołnierz i po wojnie uzyskał stopień naukowy w dziedzinie mechaniki. W 1947 roku został technologiem w firmie braci Pilkington, która produkowała szkło płaskie do zastosowań w witrynach sklepowych, samochodachi lustrach. Metoda produkcji nie była doskonała. Wypływająca z pieca masa szklana była prasowana przez system walców, które spłaszczały ją. Szkło odznaczało się lepszą jakością niż to produkowane metodą Fourcaulta, ale pozostawały nierówności i zanieczyszczenia, które trzeba było potem oszlifować i polerować.

Wprowadzono w życie przełomowy pomysł Sir Alistaira Pilkingtona i w  1952 roku rozpoczęto produkcję metodą float. Opatentowano ją w 1959 roku, a w 1963 roku proces stał się niezawodny i opłacalny. Pozwolił firmie Pilkington osiągnąć wiodą­cą pozycję na rynku i jednocześnie zrewolucjonizował przemysł szklarski na całym świecie.

Metoda float – jak działa

Pomysł wylewania rozgrzane­go szkła na warstwę innej substancji w stanie ciekłym zmienił oblicze przemysłu szklarskiego. Cyna posiada większą gęstość, więc szklana wstęga unosi się na jej powierzchni oraz po roztopieniu jest idealnie płaska, co sprawia, że wychodzą­ce z pieca szkło jest pozbawione nierówności.

Główne składniki do produkcji szkła float to piasek szklarski, węglan sodu, wapień i dolomit. Po wymieszaniu razem z innymi składnikami, trafiają do pieca float, gdzie przetapia się je w jednolitą masę w temperaturze około 1600°C, a następnie roztopiona masa trafia do wanny flotacyjnej.

Piece do wytopu szkła pracują średnio 15 – 20 lat, zależnie od składu chemicznego produkowanego szkła. Pieców nigdy się nie wygasza, więc raz rozpalone pracują ciągle przez kilkanaście lat. Pierwszy piec do produkcji szkła float w hucie szkła w Sandomierzu pracował przez 20 lat aż do 2015 roku, kiedy to wyga­szono go, aby przeprowadzić tzw. zimny remont. Rocznie jeden piec jest w stanie wyprodukować między 160 a 180 tysięcy ton szkła płaskiego.

Nowa metoda produkcji, nowe możliwości

Metoda float zrewolucjonizowała przemysł szklarski. Dzięki niej mamy duże tafle idealnie płaskiego szkła o właściwej transparentności. Na świecie stosowana jest od lat sześćdziesiątych, zaś w Polsce od 1995 roku. Wtedy to otwarto, pierwszą linię float, działającą w sandomierskiej hucie szkła Pilkington Polska.

Metoda Pilkingtona umożliwiła wytwarzanie płaskich i pozbawionych wad tafli oraz zwiększenie wydajności produkcji. Taka technologia wytwarzania wysokiej ja­kości szkła płaskiego pozwoliła również poszerzyć możliwości zastosowania szkła. 

Szkło jest niezbędnym elementem okien i fasad oraz oczywiście jako szyby w samochodach. Na przestrzeni ostatnich dekad zyskało nowe właściwości. Przykładem może być szkło antymikrobowe Pilkington SaniTise™. Posia­da ono powłokę, która dzięki promieniowania UV zapewnia szereg funkcji, głównie wła­ściwości antymikrobowe i przeciwko wirusom otoczkowym na powierzchni szkła. Znajduje ono zastosowanie w instytucjach systemu ochrony zdrowia oraz na dworcach, przystankach autobusowych i sklepach. Podobnie działa szkło samoczyszczące Pilkington Activ™. Jego fotokatalityczna powłoka roz­kłada zanieczyszczenia organiczne, które są potem zmywane przez deszcz lub inny strumień wody.

Kolejnym przykładem mogą być kolizje ptaków z szybami w przestrzeni zurbanizowanej. Nie są one w sta­nie dostrzec transparentnej tafli szkła, więc rocznie w wyniku zderzenia ginie kilka miliardów ptaków. Aby je ochronić, opracowano szkło Pilkington AviSafe™. Wzmacnia ono odbicie promieniowania UV i redukuje efekt lustra, co zapewnia ptakom widoczność szklanych przeszkód. 

W samochodach, w budownictwie, w życiu

Opracowana przez Sir Alastaira Pilkingtona metoda float była kluczowa dla produkcji szyb do samochodów. Możliwość wytwarzania jednocześnie wytrzymałych i cienkich – w motoryzacji stosuje się szkło z zakresu grubości od 1 mm do 3 mm – oraz pozbawionych wad i plastycznych tafli szkła, zmieniła wygląd samochodów oraz komfort jazdy kierowcy i pasażerów. Współczesne szyby samochodowe wyposażone są w różne dodatkowe elementy i funkcje, które opisujemy dokładniej  tutaj Rodzaje i funkcje szyb samochodowych Najważniejszą zaletą dla sektora motoryzacyjnego są przede wszystkim właściwości optyczne szkła float, które zdecydowanie poprawiły bezpieczeństwo i komfort jazdy. A w przypadku zapewnienia bezpieczeństwa Jakość ma znaczenie.  Więcej: Jakość i bezpieczenstwo

Metoda float stała się  dominującym sposobem wytwarzania szkła płaskiego na całym świecie. Marka Pilkington od 2006 roku należy do japońskiego koncernu NSG Group, działającego od 1918 roku. Obecnie NSG Group jest jednym z największych producentów i przetwórców szkła architektonicznego, motoryzacyjnego i technicznego na świecie – działa w 29 krajach, sprzedaje w 130 i zatrudnia 28 000 pracowników. Żeby docenić znaczenie szkła, ONZ ogłosiło rok 2022 Rokiem Szkła.

O firmie

NSG Group jest jednym z największych światowych producentów szkła i produktów szklanych, działającym w trzech podstawowych sektorach: Motoryzacyjnym, Architektonicznym i Nowych Technologii. Sektor architektoniczny dostarcza głównie szkło do zastosowań w budownictwie i energii słonecznej. Motoryzacja obsługuje rynek oryginalnego wyposażenia OEM, gdzie dostarczamy szyby na linie montażowe producentów samochodów. Szyby samochodowe Pilkington dostępne w serwisach szyb samochodowych w całej Polsce, mają taką samą jakość, jak te produkowane przez nas na pierwszy montaż w fabrykach samochodów. Technologie to sektor obejmuje wiele zastosowań i złożonych procesów  produkcyjnych. Produkujemy między innymi soczewki, światłowody do drukarek i skanerów, specjalistyczne włókno szklane służące do produkcji kordów stosowanych w paskach rozrządu i oponach oraz płatki szklane.